Δοκιμές πρόσκρουσης μονοθεσίων F1 πραγματοποιεί το εργαστήριο «Accident Reconstruction Facility F1» του Ινστιτούτου της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αυτοκινήτου – FIA Institute, στη διαρκή προσπάθεια βελτίωσης της ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας των μονοθεσίων για την προστασία των οδηγών.
Το κέντρο δοκιμών πρόσκρουσης έχει σχεδιαστεί για να αναδημιουργεί τις δυνάμεις που αναπτύσσονται σε κάθε είδους σύγκρουση στη F1 και να ‘’μετρά’’ τις επιπτώσεις τους από την πλευρά του οδηγού.Το κέντρο δοκιμών με σταθερή εξέδρα και πλαίσιο-ομοίωμα σασί μονοθεσίου, μπορεί να χειριστεί δυνάμεις πρόσκρουσης...
100 g , που αντιστοιχούν στην επιβράδυνση μονοθεσίου F1 από 100 χλμ/ώρα στο μηδέν σε 1/10 του δευτερολέπτου!
Η εγκατάσταση μπορεί να αναδημιουργήσει συνθήκες με επιπτώσεις μεγαλύτερες και από τις πιο καταστροφικές συγκρούσεις στη διάρκεια ενός αγώνα…
Το πλαίσιο-δομή ενός μονοθέσιου της F1, στη διαδρομή των 30 μέτρων του εργαστηρίου, αναπτύσσει δυνάμεις μεγαλύτερες από 600 ΚΝ - πάνω από τρεις φορές μεγαλύτερες από τους δύο κινητήρες του Eurofighter Jet …περίπου όπως στην πρόσκρουση του Mark Webber στον Heikki Kovalainen στον αγώνα της Valencia το 2010…
«Αυτό είναι πολύ σημαντικό», λέει ο Andy Mellor του Ινστιτούτου FIA, ο οποίος επέβλεψε το σχεδιασμό της εγκατάστασης. «Oι δυνάμεις που αναπτύσσονται ισοδυναμούν με πέντε φορές τα φορτία G που βίωσε ο Mark Webber στο ατύχημα».
Το πλαίσιο - ομοίωμα του σασί που αποτελεί δωρεά της ομάδας Red Bull F1, μπορεί να τοποθετηθεί στην εξέδρα σε κάθε γωνία, και να ‘’επαναλάβει’’ όλες τις πιθανές συγκρούσεις.Επιτρέπει με τον τρόπο αυτό στους ερευνητές του FIA Institute να μετρούν με απόλυτη ακρίβεια, πόσο καλά λειτουργούν τα συστήματα ασφαλείας και να προτείνουν βελτιώσεις όπου χρειάζεται.
«Όταν υπάρχει ατύχημα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον», λέει ο Mellor, «το κέντρο του FIA Institute μπορεί να βάλει το πλαίσιο και να δεχθεί τον «παλμό», όπως στο ατύχημα. Στη συνέχεια μετρώνται τα φορτία της πρόσκρουσης για να διαπιστώσουμε πώς λειτουργεί το όλο σύστημα. Μπορούμε να δούμε ακριβώς πώς λειτουργούν οι συσκευές ασφαλείας για το κεφάλι, οι ζώνες, η συσκευή HANS και άλλα συστήματα που συμβάλλουν στην ασφάλεια του οδηγού».
Τα ομοιώματα για τα crash-test που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις εξετάσεις , έχουν επιταχυνσιόμετρα και αισθητήρες που βρίσκονται σε όλο το ‘’σώμα’’ τους.
«Υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από κανάλια μέτρησης που χρησιμοποιούνται σε μια εικονική πρόσκρουση» λέει ο Mellor. «Έτσι, εκτός από τις προφανείς μετρήσεις όπως η επιτάχυνση του θώρακα και των φορτίων στον αυχένα, ερευνούμε και άλλους σημαντικούς τομείς, όπως τα φορτία της οσφυϊκής μοίρας, τα φορτία κάμψης στη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης».
Η κατασκευή των ομοιωμάτων είναι με ειδική «κινητή λεκάνη» ώστε να αντικατοπτρίζει την ασυνήθιστη στάση του σώματος με ακρίβεια στο κάθισμα των μονοθεσίων.
Με το ομοίωμα στο πλαίσιο, η εξέδρα προωθείται με ταχύτητα έως 100 χλμ/ώρα. Στη συνέχεια διακόπτεται απότομα από την πρόσκρουση σε μια σειρά σωλήνων που έχουν σχεδιαστεί για να διαμορφώνουν προκαθορισμένο παλμό με διαφορετικό «σχήμα» και δύναμη ανάλογα το είδος της σύγκρουσης που προσπαθούμε να καταγράψουμε».
Κάθε σωλήνας από χάλυβα και αλουμίνιο είναι σχεδιασμένος να αντέχει δυνάμεις μεταξύ 3 και 10 τόνων, που αντιστοιχεί στα διάφορα υλικά και τα αντικείμενα που μπορεί να χτυπήσει το μονοθέσιο κατά τη διάρκεια σύγκρουσης.
Η εγκατάσταση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη δοκιμή πιθανών νέων συσκευών ασφαλείας και υλικά. Μια πρόσφατη δοκιμή, τον περασμένο Μάιο, εξέτασε τα πλεονεκτήματα από τη χρήση αφρού ασφαλείας στα μονοθέσια αυτοκίνητα. Αυτό εξετάζεται ως μια πιθανή λύση για το «σοκ» των κάθετων δυνάμεων που αναπτύσσονται στη διάρκεια πρόσκρουσης, με αποτέλεσμα ο οδηγός να δέχεται μεγάλα φορτία.
Αυτό το σενάριο θυμίζει το ατύχημα του Vitaly Petrov φέτος στη Μαλαισία, όταν χτύπησε το προστατευτικό πλαστικό της πίστας και…απογειώθηκε…. πριν σταματήσει.
Είναι προφανές ότι ο αφρός θα βοηθήσει να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες τραυματισμού του οδηγού σε τέτοιες περιπτώσεις. Ενώ αυτή η λύση μπορεί να βοηθήσει ένα τομέα της ασφάλειας, συχνά εμποδίζει έναν άλλο τομέα, γι’ αυτό και οι δοκιμές αυτές είναι τόσο σημαντικές.
Ο Mellor εξηγεί: «Γνωρίζουμε ότι ένας ο αφρός εξασθενεί τις κάθετες δυνάμεις, αλλά εξετάζουμε αν λειτουργεί θετικά σε διαφορετικό τύπο ατυχήματος, σε διαφορετική δέσμη δυνάμεων. Η συμπίεση του υλικού αυτού θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις, όπως μεγαλύτερη επιτάχυνση του θώρακα και κάμψη των στοιχείων της σπονδυλικής στήλης».
Σε πρόσφατο πρόγραμμα δοκιμών εξετάστηκαν διαφορετικά πάχη αφρού στο κάθισμα από 0 έως 75χιλ με δοκιμή πρόσκρουσης στα 70 χλμ/ώρα και με απόσταση ακινητοποίησης του μόλις 40 εκατοστά.
« Αυτό είναι ένα σύνθετο ζήτημα», λέει ο Mellor. "Είμαστε σε στενή συνεργασία με τον Dr Terry Trammell- συνεργάτη Ινστιτούτο και ιατρικό σύμβουλο του IRL, ώστε να κατανοήσουμε τους ακριβείς μηχανισμούς τραυματισμού και το όφελος με κάθε δυνατή λύση. Διότι το θέμα της ασφάλειας είναι τεράστιο και δεν μπορείς να κάνεις αυτό που ακριβώς θέλεις…».
Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ - Fédération Internationale de l'Automobile (FIA), είναι το όργανο διοίκησης του μηχανοκίνητου αθλητισμού στον κόσμο και η Ομοσπονδία από τους κορυφαίους οργανισμούς αυτοκινήτου στον κόσμο.
Είναι μη κερδοσκοπική ένωση που ιδρύθηκε το 1904 και έχει έδρα το Παρίσι. Αριθμεί 226 μέλη- τις εθνικές λέσχες αυτοκινήτου και τις αθλητικές οργανώσεων μηχανοκίνητου αθλητισμού από τις πέντε πείρους. Από την Ευρώπη συμμετέχουν 47 χώρες που αντιπροσωπεύουν 35 εκατομμύρια οδηγών.
Η FIA έχει αφιερωθεί στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των οργανώσεων των οδηγών και των χρηστών της κυκλοφορίας σε όλο τον κόσμο, μέσω εκστρατειών και δραστηριοτήτων που υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους. Για θέματα όπως η οδική ασφάλεια, η κυκλοφορία, το περιβάλλον και το δίκαιο των καταναλωτών της, η FIA προωθεί ενεργά τα συμφέροντα των οδηγών μέσω του Ο.Η.Εθνών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισμών.
Η FIA είναι επίσης το όργανο διοίκησης του μηχανοκίνητου αθλητισμού σε όλο τον κόσμο. Εφαρμόζει τους κανόνες και τους κανονισμούς για όλους τους διεθνείς αγώνες αυτοκινήτων, όπως τα Παγκόσμια Πρωυαθλήματα Φόρμουλα 1,Ράλι και Αυτοκινήτων Τουρισμού (FIA Formula One- World Championship, World Rally Championship, World Touring Car Championship).
Η χώρα μας εκπροσωπείται στη FIA από την Ελληνική Λέσχη Αυτοκινήτου και Περιηγήσεων–ΕΛΠΑ. Ο Πρόεδρος της ΕΛΠΑ κ. Βασίλης Δεσποτόπουλος έχει εκλεγεί μέλος της Διοίκησης (FIA Committee Member) καθώς επίσης και μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Μηχανοκίνητου Αθλητισμού (WMSC).